Psikoloji 2024 Ünite -9
Auzef Psikoloji 2024 Ünite -9 : Duyum ve Algı Duyum ve Algının İnsan Bilişindeki Rolü Giriş Duyum ve algı, insanın çevresini nasıl anladığını açıklayan psikolojinin temel kavramlarıdır. Duyum, fiziksel uyarıcıların alınmasını ifade ederken, algı bu uyarıcıların beyinde işlenip anlamlandırılması sürecidir. Bu ayrım, bir uyarıcının sadece fiziksel olarak alınması ile beynin bu bilgiyi anlamlı bir şekilde yorumlaması arasındaki farkı vurgular. Duyum ve algı süreçleri birlikte çalışarak, bireylerin çevrelerini anlamalarına ve buna göre tepki vermelerine yardımcı olur. Duyum ve Algı Arasındaki Temel Fark Duyum ve algı birbirine sık sık karıştırılsa da, aralarındaki fark oldukça belirgindir. Duyum, fiziksel uyarıcıların duyusal organlar tarafından algılanması sürecidir. Örneğin, gözler ışığı, kulaklar ise ses dalgalarını algılar. Algı ise, bu duyusal bilgilerin beyinde işlenip anlamlandırılmasıdır. Örneğin, bir objeyi görüp onun ne olduğunu anlamak algı sürecine örnektir. Ebbinghaus’un "Unutma Eğrisi" deneyinde olduğu gibi, algısal süreçlerin zaman içindeki değişimi öğrenmenin kalıcılığıyla yakından ilişkilidir. Weber-Fechner Yasası ve Duyusal Algı Weber-Fechner Yasası, duyusal algının uyarıcıların fiziksel şiddeti ile nasıl bir ilişki içinde olduğunu açıklar. Bu yasaya göre, algı uyarıcının fiziksel şiddetinin logaritmik bir fonksiyonudur. Yani, algıladığımız değişiklikler, uyarıcının şiddetindeki gerçek değişikliklerle birebir örtüşmeyebilir. Örneğin, çok gürültülü bir ortamda, küçük bir ses değişikliği fark edilmezken, sessiz bir ortamda aynı küçük değişiklik çok daha belirgin olabilir. Duyusal Sistemler ve Algı Duyusal sistemler, dış dünyadan gelen bilgileri alıp beyne ileten yapılardır. Örneğin, görme sisteminde ışık dalgaları retinada elektrik sinyallerine dönüştürülür. İşitme sisteminde ise ses dalgaları koklea (salyangoz) aracılığıyla sinir sinyallerine dönüştürülerek beyne iletilir. Bu süreçlerde oluşan hatalar ya da yanılsamalar, optik ve işitsel yanılsamaların temelini oluşturur. Gestalt İlkeleri ve Algı